หนอนตายหยาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stemona tuberosa Lour.
ชื่อสามัญ : หนอนตายหยากเล็ก กะเพียดหนู โป่งมดง่าม สลอดเชียงคำ (อีสานโบราณ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
หนอนตายหยาก แบ่งได้ 2 ชนิด
ลักษณะ
♦ เป็นไม้เถา เถากลมเล็กเรียวสีเขียว พาดพันต้นไม้อื่น
♦ ใบเป็นรูปหัวใจ เส้นใบวิงตามยาวราว 10 เส้น ผิวและขอบเรียบ สีเขียวเข้ม
♦ มีหัวเป็นแท่งกลมยาว ขนาดนิ้วมื้อเป็นกระจุก
♦ ดอกตูมเป็นรูปเหมือนเงินราง สีเขียวอมเหลือง บานออกเป็นสีแดงเข้ม หรือขาว
♦ ฝักขนาดหัวแม่มือ คล้ายลูกรักบี้ ยาว 3-4 เซนติเมตร กว้าง 1.5-2 เซนติเมตร ฝักอ่อนสีเขียว ฝักแก่สีน้ำตาลเข้ม จะแตกเมื่อแห้ง แต่ละฝักมี 20-30 เมล็ด ที่ขั้วเมล็ดมีขนปุยอ่อนพยุงเมล็ดให้ลอยตามลม
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ คือ ราก (หัว) รสเมาเบื่อ
♦ ใช้ปรุงยารับประทาน
♦ แก้โรคผิวหนัง น้ำเหลืองเสีย ผื่นคันตามร่างกาย
♦ ฆ่าเชื้อโรคพยาธิภายใน
♦ ตำผสมน้ำเอาน้ำพอกทาฆ่าหิด เหา แมลง หนอนศัตรูพืช
♦ ต้มกับยาฉุน รมหัวริดสีดวงให้ฝ่อแห้งไป
การขยายพันธุ์
โดยการเพาะเมล็ดและใช้เหง้าปักชำ
วิธีการเพาะเมล็ด
♦ ในสภาพธรรมชาติเป็นไปได้ช้า เนื่่องจากจำนวนฝักและเมล็ดมีน้อย และหนูชอบกิน
♦ ความงอกของเมล็ดไม่ดี การเจริญเติบโตจากเมล็ดเป็นไปได้ช้า ต้องใช้เวลา ประมาณ 2 ปี จึงจะเริ่มให้หัวและนำมาใช้ประโยชน์ได้
การใช้เหง้าปักชำ
♦ ใช้เหง้าที่มีอายุเกิน 2 ปี เลือกให้มีหัวติดเหง้าด้วย 2-3 หัว
♦ หลังปลูกได้ 1 ปี จะได้หัวเพิ่ม 4-6 หัว/หลุม
การดูแลรักษา
ปรับปรุงดินโดยการใช่สารอินทรีย์
การเก็บเกี่ยว
เก็บหัวโดยวิธีขุดแยก เก็บหัวออกจากเหง้า ทิ้งเหง้าให้ออกหน่อเจริญเติบโตในปีต่อไป
การเก็บรักษาหัว
หัวที่ขุดมาควรจะนำไปใช้ประโยชน์ทันที ไม่ควรเก็บไว้นาน เพราะหัวจะเริ่มคลายน้ำเรื่อยๆ ประสิทธิภาพของสารออกฤทธิ์ลดลง
อัตราการใช้ (เอส-แมททริกซ์) กับ หนอนตายหยาก
1 ฝา = 15 ซี.ซี. (จำนวนครั้งที่ใช้ขึ้นอยู่กับช่วงอายุของพืช)
กรณีแช่เมล็ดพันธุ์หรือฉีดพ่นต้นพันธุ์
เอส-แมททริกซ์ สูตร 1 ใช้ 15 ซี.ซี. ต่อน้ำ 20 ลิตร (แช่เมล็ดพันธุ์/แช่ท่อนพันธุ์/ฉีดพ่นท่อนพันธุ์)
ครั้งที่ 1 และ 2 (ทุกๆ 7 วัน)
เอส-แมททริกซ์ สูตร 1 ใช้ 15 ซี.ซี. ต่อน้ำ 20 ลิตร
ครั้งที่ 3 เป็นต้นไปใช้
เอส-แมททริกซ์ สูตร 1 + เอส-แมททริกซ์ สูตร 2 + เอส-แมททริกซ์ สูตร 3 + เอส-แมททริกซ์ สูตร 4 + เอส-แมททริกซ์ สูตร 5
สูตร 1 ใช้ 15 ซี.ซี. สูตร 2 ใช้ 15 ซี.ซี. สูตร 3 ใช้ 15 ซี.ซี. สูตร 4 ใช้ 15 ซี.ซี. สูตร 5 ใช้ 1 ซี.ซี. ต่อน้ำ 20 ลิตร
ข้อแนะนำ
– กรณีใช้เอส-แมททริกซ์พร้อมกันหลายสูตร สามารถใช้ในปริมาณสูตรละ 7.5 ซี.ซี.ได้ (ยกเว้นเอส-แมททริกซ์ สูตร 5 ใช้อัตรา 1 ซี.ซี. ต่อน้ำ 20 ลิตร)
– ห้ามใช้เอส-แมททริกซ์ สูตร 2 และ เอส-แมททริกซ์ สูตร 5 กับพืชต้นอ่อน หรือเพิ่งงอก
– กรณีที่พืชโตแล้ว เริ่มต้นการใช้ตามโปรแกรมด้านบน
TrackBack URL
http://www.smatrixcenter.com/s-matrix-stemona-tuberosa-lour/trackback/